Con người từ thuở xưa đã thích được chứng kiến cảnh người khác bị hành hạ. Máy chém từng được dùng như một hình thức giải trí. Nô lệ bị nhốt chung với thú giữ và buộc phải chiến đấu tay không để giữ mạng. Tội phạm bị lôi kéo khắp quảng trường cho người dân thỏa thích đánh đập. Đến thời đại bây giờ vẫn tồn tại loại người thích tham gia vào những cuộc tranh luận trên mạng để cười nhạo kẻ yếu thế, không quan tâm đúng sai ra sao. Ai ai cũng muốn xem những kẻ thấp kém bị chà đạp, muốn tưởng tượng bộ mặt thật của chúng trong giờ phút cuối cùng. Nó là một trong những nguyên nhân cơ bản nhất cho sự tồn tại và thịnh vượng của thể loại trò chơi sinh tử. Nhưng nếu như loại bỏ hết mọi yếu tố bạo lực, tâm lý, giật gân vốn có trong trò chơi đòi hỏi nhân vật phải đánh cược mạng sống thì sao? Thì được tác phẩm này.

Shibou Yuugi de Meshi wo Kuu, từ giờ sẽ viết tắt là ShibouYuugi, là tác phẩm đạt giải Xuất Sắc thứ 18 của MF Bunko J. Nói là xuất sắc, nhưng thực ra có thể coi như nó là giải nhì, và mặc dù là giải nhì nhưng nó lại len lỏi vào đứng #1 trong hạng mục truyện mới ra trong năm của KonoRano 2024, xét tổng thể thì lại đứng #2 chỉ thua sau Thánh Nữ Bàn Bên. Một phần bởi vì có rất nhiều chuyên gia đề cử nó, đẩy nó nhảy lên thứ hạng hiện tại mặc dù vẫn chưa được biết đến rộng rãi, nhưng phần khác cũng là nhờ vào nội dung “độc đáo” không ăn theo bất cứ bộ Light Novel nào khác trong năm nay.

Đúng với cái tên gọi của nó, bộ truyện xoay quanh quá trình kiếm ăn kiếm sống của nữ chính Sorimachi Yuki qua những trò chơi sinh tử. Cô đặt cược tính mạng của mình không phải do tuyệt vọng, và cũng chẳng phải do nợ nần chồng chất. Cô tham gia chỉ với lý do đơn giản là vì muốn thử thách bản thân, vì cô có năng khiếu sinh tồn, hoặc nếu muốn nói cao cả hơn thì là vì đã kế thừa ước nguyện từ sư phụ quá cố nên cần phải phá kỷ lục sống sót qua trò chơi thứ 99. Tiền chỉ là động lực phụ. Nhưng dù có chọn lý do gì thì tất cả cũng chỉ là ngụy biện. Thực chất Yuki chẳng quan tâm lý do cô tham gia là gì. Cô được miêu tả như một hồn ma mặc dù chỉ mới 17 tuổi, và hồn ma thì làm gì quan tâm đến những sự việc diễn ra trên đời. Nó chỉ quan tâm đến chính bản thân nó, chỉ tồn tại để thỏa mãn cảm xúc mạnh mẽ đang ràng buộc linh hồn của nó với trần gian.

Cái cảm xúc ấy là gì? Chả ai biết, vì Yuki cũng có biết đâu. Người đọc không được phép nhìn vào quá khứ của Yuki. Ngay từ chương đầu tiên của tập 1, tác giả đã kể lại trò chơi thứ 28 mà Yuki tham gia, chứ không phải lần đầu cô ấy nhúng chân vào thế giới ngầm này. Yuki chỉ giới thiệu bản thân trong chương đầu là một người chơi có kinh nghiệm, đã sống sót qua 27 trò chơi sinh tử trước đó, và cô là người chơi theo chủ nghĩa vị tha, nghĩa là sẽ cố gắng giúp càng nhiều người sống sót càng tốt. Hầu hết những người trong trò chơi thứ 28 đều là người mới, không ai có kinh nghiệm bằng Yuki, buộc cô phải đứng lên lãnh đạo và hướng dẫn cách thức giữ mạng trong một trò chơi thoát khỏi căn nhà kín, đòi hỏi sự hợp tác. Nhưng người đọc tới đây vẫn chưa thể hiểu được suy nghĩ của Yuki.

Câu chuyện được kể theo ngôi thứ ba, và lối hành văn còn bất thường hơn cả những Light Novel bình thường. Đôi khi được một vài câu kể ngắn, hoặc lâu lâu lại xếp thành một đoạn dài miêu tả lan man. Ví dụ điển hình là hai câu

“Yuki đã ăn kem. Nó ngon lắm.” 幽鬼はアイスを食べた。おいしかった。

được viết trong một đoạn dài miêu tả cảnh nữ chính đang ăn trên đường. Và cách miêu tả ngắn gọn, lạnh nhạt ấy còn được dùng mỗi khi có ai đó mất mạng. Chỉ có những cuộc trò chuyện là thống nhất với nhau và cho thấy một góc nhìn tổng thể hơn. Tại sao phải miêu tả kỹ tâm lý nhân vật cả chính lẫn phụ khi có thể dành thời gian đó tập trung vào quy luật trò chơi? Tại sao phải đau buồn vì ai đó mất mạng nếu sau này còn nhiều cảnh tượng giống vậy nữa? Câu trả lời như muốn nhấn mạnh rằng cách nhìn nhận thế giới của Yuki cũng đơn giản như từng câu văn.

Tình huống càng nguy hiểm thì Yuki càng phải giữ cái đầu lạnh. Cô cần làm thế để có thể sống sót lâu đến tận bây giờ. Chủ nghĩa vị tha của cô cũng không phải vì cô tốt bụng muốn giúp đỡ nhiều người đạt được phần tiền thưởng khổng lồ. Yuki chỉ muốn người khác sống bởi vì nó cũng gia tăng khả năng sống của cô. Ngược lại, trong trường hợp không thể cứu hết mọi người, cô sẽ cướp đi mạng sống của người khác mà không do dự. Cũng như cuối chương 1, vào thời điểm một đứa trẻ dại khờ trong nhóm sẵn sàng hy sinh tính mạng mình vì ăn năn hối lỗi, Yuki là người bắt cô bé phải sống tiếp vì lợi ích tập thể, và thậm chí còn thuyết phục những người khác cưa đứt bộ phận cơ thể của họ để vượt qua chướng ngại của hiện tại. Một hành động vô cùng nhân đạo. Nhưng khi đến cánh cửa cuối cùng chỉ cho phép ba người thắng cuộc, Yuki lại tự tay kết thúc cuộc đời của đứa trẻ mình vừa cứu trong tích tắc. Không phải vì cô ghét nó. Không phải vì mới nãy nó đã sẵn sàng tạm biệt cuộc đời. Cũng không phải vì nó là đứa yếu nhất trong những người còn sống. Yuki làm vậy chỉ vì đứa trẻ ở gần cô nhất nên dễ thủ tiêu nhất. Cô ưu tiên sự tiện lợi, và lối hành văn, hay có thể nói là cả thế giới nơi cô sinh sống cũng có chung suy nghĩ như cô. Tiện lợi, ngắn gọn là nhất. Không cần phải kéo dài lê thê hay trò chuyện quyết định xem ai đáng sống hơn. Thế là khép lại chương 1, trò chơi thứ 28 của Yuki.

Đọc chương 1 thôi là đủ để có thể cảm nhận hướng đi của bộ truyện. Khác với những tác phẩm trò chơi sinh tồn khác rất thịnh hành trong các phim ảnh hay truyện tranh thời điểm này, ShibouYuugi không hề tập trung vào cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, tác giả không hề có ý định vạch trần mặt xấu xa của loài người qua các trò chơi, hay là đánh đố người đọc phải động não tìm ra phương án cho câu hỏi ảnh hưởng đến tính mạng của mọi người chơi. Ngay cả những yếu tố máu me cũng đã bị loại trừ khỏi trò chơi này, nếu chú ý kỹ trên bìa tập 1 thì sẽ thấy vết cắt ở chân Yuki đang lòi ra một miếng bông gòn trắng tinh, chi tiết này cũng có giải thích ở chương đầu. Nhằm mục đích phát sóng an toàn cho người xem, nhà điều hành những trò chơi này đã chỉnh sửa cơ thể của thí sinh tham gia để khi máu tiếp xúc với không khí sẽ hóa thành một chất giống tựa như bông gòn. Đúng vậy, trò chơi này có cả nhà điều hành và những người xem đặt cược lên các cô gái có khả năng sinh sống cao nhất. Giống như đánh cược lên con ngựa nào về đích đầu tiên hoặc đội bóng yêu thích của mình. Có lẽ so sánh như thần tượng idol sẽ phù hợp hơn, bởi vì mọi thí sinh tham gia đều là các cô gái xinh đẹp, phải ăn mặc cosplay theo chủ đề của trò chơi, sau khi thắng cuộc lần đầu thì sẽ có cả người quản lý tới chiêu mộ tham gia tiếp không, và đôi khi còn có quyền từ chối. Hài nhất chính là hầu hết mọi thương tích xảy ra trong quá trình trò chơi đều có thể được chữa lành sau khi nó kết thúc. Cụt chân? Gắn lại được không sao hết. Không cần Yuki giới thiệu cũng có thể đoán được thông tin này dựa trên số lần cô ấy chơi và tại sao cả người không có vết sẹo nào.

Thế giới của ShibouYuugi đã phá vỡ hết mọi quy tắc của thể loại trò chơi sinh tử. Nếu có thể chữa lành vết thương đến mức đó thì đâu còn gì là gây cấn, nếu không có những cuộc trò chuyện bàn về nhân sinh thì cớ gì quan tâm đến các nhân vật, nếu mọi thứ được miêu tả theo một cách thờ ơ nhất có thể thì người đọc còn chẳng thể tưởng tượng bối cảnh trò chơi man rợn biết bao nhiêu. Ấy vậy mà nó lại ra được leo cao trên bảng xếp hạng, tập 5 chuẩn bị xuất bản vào cuối tháng này, và lại còn được rất nhiều người nổi tiếng bình luận. Nội trong tập đầu thôi đã được tác giả Takemachi của Lớp Học Điệp Viên nhận xét về độ ngớ ngẩn của nó, và tác giả Nigozyu của bộ Thám Tử Hồi Sinh Liên Tục cũng chỉ ra tác phẩm này sẽ cực kỳ kén người đọc. Không phải tại nó dở, mà là tại nó quá độc đáo, hoàn toàn khác biệt so với các tác phẩm Light Novel khác, chỉ có độc giả mới tự quyết định được là thích hay không chứ không thể dựa vào chuẩn mực nào cho một bộ đã phớt lờ hết mọi tiêu chuẩn của một câu chuyện hay. Đến Yoko Taro còn đưa ra đôi lời nhận xét cho tập 4 mới nhất vừa khen nó thú vị, vừa cảm thấy khó chịu và đáng sợ khi đọc.

Còn cá nhân mình đọc thì lại thích nó, thích nhất là cách tác giả đang thử nghiệm với thể loại trò chơi sinh tử trong mảng Light Novel, sử dụng đa dạng trò như chiến đấu sinh tồn chia thành hai phe hoặc là án mạng trên hòn đảo hoang truy tìm một hung thủ. Mỗi tập đều có ít nhất hai hình thức thi đấu mới, một chương miêu tả sự việc ở hiện tại, và một chương hồi tưởng lại quá khứ. Thay vì dự đoán những gì xảy ra bên trong trò chơi, người đọc cần phải tập trung vào những gì đang xảy ra bên ngoài, đặt mình vào góc nhìn của những người điều hành và khán giả đang đặt cược lên mạng sống của những cô gái. Từ đó mới có thể đưa ra giả thuyết về quy luật chung của tổng thể mọi trò chơi. Dạo gần đây cũng có một số tác phẩm về chủ đề này nhưng không bộ nào sống lâu được, thế mà ShibouYuugi đã có cả manga với tập 1 chuẩn bị xuất bản. Nếu sống được đến khi có anime chuyển thể như bộ Thám Tử của Nigozyu thì chắc hẳn là một kỳ tích mới.

Đến khi đó sẽ có người chê nó chỉ nổi vì hình minh họa tiếp.